Wszystko, co powinniśmy wiedzieć o kukurydzy: od historii po współczesne zastosowania

Kukurydza, powszechnie występująca w naszej diecie, nie jest tylko składnikiem popcornu, którym zajadamy się podczas seansów filmowych. Ta roślina to zboże o bogatej historii, dużym znaczeniu gospodarczym i wartościach odżywczych. Kukurydza pojawia się w naszym jedzeniu na różne sposoby – w płatkach śniadaniowych, tortilli, oleju, mące, a nawet piwie i whiskey. Ale czy spożywanie produktów na bazie kukurydzy wpływa pozytywnie na nasze zdrowie? Odpowiedź brzmi: zależy. Aby maksymalnie wykorzystać potencjał tej rośliny, powinniśmy spożywać kukurydzę cukrową.

Kukurydza zwyczajna (Zea mays) jest częścią rodziny traw i jest rośliną jednoroczną. Uważa się ją za zboże i istnieje ponad 200 jej typów. Wyróżniają się one różnymi charakterystykami ziaren i kłosów. Najbardziej znaczące gospodarczo są: kukurydza zwyczajna (twarda), kukurydza koński ząb (pastewna), kukurydza pękająca o formie perłowej lub ryżowej i cukrowa. Kukurydza cukrowa jest spożywana przez ludzi jako warzywo, a jej jadalne nasiona umieszczane są w kolbach o maksymalnej długości 20 cm.

Idealna kukurydza ma jasnozielone liście i długie śliskie włosy, a jej ziarna powinny być gładkie i ściśle do siebie przylegające. Najpopularniejszymi odmianami są biała i żółta kukurydza, choć istnieją też czerwone i niebieskie, które można znaleźć na przykład w Afryce. Wierzy się, że dzika odmiana kukurydzy nie występowała nigdy. Pierwsze rośliny kukurydzy powstały przez skrzyżowanie traw przez człowieka. Co ciekawe, mimo że kukurydza pochodzi z rejonu podzwrotnikowego, doskonale adaptuje się do klimatu umiarkowanego.

Kukurydza jest uprawiana obecnie na paszę dla zwierząt, na produkcję mąki i kaszy oraz jako warzywo – kukurydza cukrowa. Zbiór tej ostatniej przypada na sierpień i wrzesień. Kolby są ścinane etapami, jak dojrzewają. Idealne ziarna odmiany żółtej są kanarkowej barwy oraz miękkie i soczyste w smaku, natomiast odmiana biała powinna mieć perłowy kolor nasion i słodki smak.

W Polsce kukurydza jest jednym z najczęściej uprawianych zbóż. Obecnie uprawiane odmiany mieszańcowe są dobrze przystosowane do naszego klimatu, dzięki odpowiednim metodom agrotechnicznym, takim jak terminowy i wczesny siew. Kukurydza ma wiele zastosowań w przemyśle cukierniczym, piekarniczym, piwowarskim, olejarskim i paszowym, ale także papierniczym. Jest też wykorzystywana jako surowiec do produkcji bioenergii (np. biomasy). Z kukurydzy produkuje się mąkę, kaszę, otręby i słynne płatki kukurydziane (corn flakes). Mąka z kukurydzy jest idealnym produktem dla alergików i osób chorych na celiakię, ponieważ nie zawiera glutenu. Olej kukurydziany z nasion jest doskonałym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Historia kukurydzy jest pełna legend i opowieści. Według Majów, człowiek został uleplony przez bogów z krwi i kukurydzy! Kukurydza pochodzi z Ameryki Łacińskiej, a jej początki są tajemnicą. Badania pokazują, że była uprawiana w Meksyku już 9000 lat temu. Uważano ją za roślinę świętą. Choć niektóre źródła mówią, że kukurydza była znana już w starożytnym Rzymie, to powszechnie uważa się, że została sprowadzona do Europy przez Krzysztofa Kolumba. Gdy odkrywca dotarł na tereny zamieszkane przez Indian w XV wieku, zastał rozległe uprawy kukurydzy, które obejmowały teren od dzisiejszej Kanady do Patagonii. Nazwał ją „mais”, od indiańskiego określenia „machiz”. Wkrótce po tym kukurydza trafiła do Hiszpanii. Dowodem na to jest szkic tej rośliny znajdujący się w Zielniku Leonarda Fuchsa z 1542 roku.

Na początku XVI wieku, poprzez handel, mieszkańcy Portugalii dostarczyli kukurydzę do Afryki i Indii, a stamtąd trafiła ona do Turcji, Rosji, Gruzji i Węgier. Na przełomie XVII i XVIII wieku dotarła do Polski. Nazwa „kukurydza” pochodzi od węgierskiego słowa „kukuruc”. Zaskakujący fakt to odkrycie popcornu przez rdzennych mieszkańców Ameryki Południowej!