Zwane również fibroadenoma, gruczolakowłókniaki są najczęstszym typem łagodnego guza piersi. Z reguły pojawiają się u młodych kobiet, około trzeciej dekady ich życia. Statystyki pokazują, że może to być problem dotyczący nawet 10% kobiet w ich życiu.
Tak więc, co to tak naprawdę jest? Gruczolakowłókniak to nic innego jak łagodna zmiana nowotworowa w piersiach, która najczęściej spotykana jest u kobiet podczas okresu rozrodczego, czyli wokół trzeciej dekady ich życia. Ten guz ma specyficzną strukturę – jest zwykle pojedynczy, dobrze odgraniczony i ruchomy względem otaczających tkanek. Chociaż najczęściej pojawia się w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi, może wystąpić w dowolnym miejscu gruczołu piersiowego. Duże fibroadenomy mogą prowadzić do asymetrii piersi. Patologicznie, składa się z komórek włóknistych i nabłonkowych. Ale tylko komórki włókniste są komórkami nowotworowymi.
Przyczyna powstawania gruczolakowłókniaków piersi jest związana ze zmianami hormonalnymi, szczególnie ze względnym lub całkowitym wzrostem poziomu estrogenu. Te zmiany powodują przerost tkanki gruczołowej, co prowadzi do powstania fibroadenoma. Warto zauważyć, że te guzy reagują na hormony, więc mogą się powiększać podczas drugiej fazy cyklu miesiączkowego lub podczas ciąży, a po menopauzie ulegają zwapnieniu i zanikają.
Fibroadenoma może przyjmować różne formy. Przez to wyróżnia się trzy rodzaje gruczolakowłókniaków: prosty, młodzieńczy i wieloośrodkowy. Gruczolakowłókniak prosty jest najczęstszy, stanowi od 70% do 90% wszystkich przypadków. Gruczolakowłókniak młodzieńczy stanowi od 7 do 8% wszystkich fibroadenomas i jest najczęściej diagnozowany u nastolatek pochodzenia afroamerykańskiego. Charakteryzuje się obustronnymi, szybko powiększającymi się guzkami, które często są owrzodzone i mają widoczne żyły. Gruczolakowłókniak wieloośrodkowy charakteryzuje się obecnością kilku guzów w różnych kwadrantach piersi. Zazwyczaj u jednej pacjentki występuje od 3 do 4 takie zmiany.
Diagnoza fibroadenoma powinna opierać się na dokładnym wywiadzie lekarskim, badaniu palpacyjnym piersi i węzłów chłonnych pachowych oraz badaniach obrazowych. Możliwe są różne metody badawcze, takie jak ultrasonografia piersi (USG), mammografia czy rezonans magnetyczny (MRI). Ze względu na wiek pacjentek i dominującą tkankę gruczołową, zaleca się przede wszystkim USG. Na podstawie tego badania, fibroadenoma jest widoczna jako gładka, stała masa o elipsoidalnym kształcie i niskim echu wewnętrznym. Zazwyczaj jest węższy w wymiarze przednio-tylnym niż w wymiarze poprzecznym.