Kalarepa (Brassica oleracea var. gongylodes L.), chociaż nie jest zbyt popularna w naszym kraju, posiada wiele wartości zdrowotnych. Jest znana ze swoich właściwości detoksykujących, ma działanie antyrakowe, a także jest bezpieczna do spożycia dla osób cierpiących na cukrzycę czy alergie.
Ta odmiana uprawna kapusty warzywnej zalicza się do rodziny krzyżowych. Jadalne są zarówno grube łodygi, zwane „jabłkami”, jak i młode liście. Wśród krzyżowych kalarepa jest najmniej wymagającym gatunkiem pod względem gleby, ale najlepiej rośnie na glebie próchniczej, lekko kwaśnej, bogatej w składniki odżywcze i odpowiednio nawilżonej. Do prawidłowego rozwoju ważne jest zapewnienie jej wystarczającej ilości światła słonecznego oraz temperatury w zakresie 12-18 stopni Celsiusza.
Kalarepa występuje w dwóch odmianach kolorystycznych – zielonej i fioletowej. Mimo różnych kolorów na zewnątrz, miąższ ukryty pod skórą ma jasną, kremową barwę. Ważne jest, aby przed spożyciem kalarepę obrać, ponieważ jej twarda skórka nie jest przeznaczona do jedzenia.
Najprawdopodobniej, dzisiejsza kalarepa powstała z krzyżówki dwóch roślin – jednej pochodzącej z Europy Środkowej, a drugiej z Azji. Znane są informacje, że pierwotna odmiana tego warzywa była uprawiana w starożytnym Rzymie jako „kapusta pompejańska”. Służyła ona głównie jako pokarm dla niewolników, uważano ją za źródło siły niezbędnej dla ciężkiej pracy. Współczesną odmianę kalarepy opisał europejski botanik w XVI wieku. Do Polski trafiła dopiero w XIX wieku z Austrii i Szwajcarii. Szczególnie popularna była na wsiach, gdzie ceniła się ją za walory zdrowotne w okresie powrotu sił witalnych po zimie. Warzywo to było szczególnie cenione w krajach bałtyckich – na Łotwie, Litwie i w Estonii, gdzie używano go do leczenia chorób układu oddechowego, takich jak astma czy gruźlica.
Kalarepa to niskokaloryczne warzywo (29 kcal na 100 g), ale bogate w wartości odżywcze. Zawiera tłuszcze, białko, węglowodany, błonnik, cukry, przeciwutleniacze oraz witaminy – A, grupy B (B1, B2, B3, B5, B6 i B9), C, E i K. Ponadto, dostarcza wielu składników mineralnych – cynk, fosfor, magnez, mangan, miedź, potas, selen, sód, wapń i żelazo. Dzięki temu kalarepa jest doskonałym wyborem dla alergików czy małych dzieci. Dodatkowo mogą ją spożywać cukrzycy, ponieważ kalarepa powoli podnosi poziom cukru we krwi. Większość przepisów kulinarne opiera się na łodygach tej rośliny, ale warto pamiętać, że to właśnie liście są najbardziej wartościowe. Zawierają one więcej witamin A i C, wapnia oraz białka niż bulwa.