Podczas porów przelotowych, na terytorium Polski można zaobserwować stada gęsi liczące tysiące osobników. Można odnieść wrażenie, że wszystkie te ptaki należą do jednego gatunku, jednak po dokładniejszej obserwacji okazuje się, że w obrębie tych stad panuje duża różnorodność. Spotkamy tu gęgawy, gęsi zbożowe oraz gęsi białoczelne. Jednak tylko gęgawy decydują się na wyprowadzenie lęgu na terenie naszego kraju. Pozostałe dwa gatunki udają się dalej, aż do obszarów koła podbiegunowego, gdzie zakładają swoje gniazda.
Gęgawa, znana także jako Anser anser, to tak zwana „gęś rodzima”. Ten gatunek jest przodkiem innych ras gęsi, które są obecnie chętnie hodowane w wielu rejonach Polski. Proces udomawiania tego ptaka rozpoczął się około 3000 lat temu. Miało to miejsce w różnych regionach świata, takich jak Grecja, Egipt, Babilonia czy Rzym. Najprawdopodobniej celem hodowców były walory smakowe mięsa tych ptaków. Mimo iż od lutego do kwietnia, a czasem nawet do maja, gęgawy można spotkać w wielu miejscach, przede wszystkim w dolinach rzecznych, to ich populacja lęgowa nie jest tak liczna, jak mogłoby się wydawać. Jak zauważył prof. Jan Sokołowski w swoim dziele „Ptaki ziem polskich”, w latach 50. XX wieku gatunek ten był bliski wyginięcia. Obecnie jednak liczebność gęgaw wynosi od 1500 do 2000 par lęgowych, co świadczy o stabilności tego gatunku na przestrzeni lat.
Gęgawa to gatunek dobrze znany, ale nie do końca rozumiany. Jest największym przedstawicielem rodzaju Anser wśród dzikich gęsi. Dorosłe osobniki osiągają do 90 cm długości i ważą od 4 do 5 kilogramów. Rozpiętość skrzydeł tych ptaków może wynosić od 1,4 do 1,6 metra. Upierzenie charakteryzuje się barwą popielato-szarobrązową, a spód ciała jest białawy z okolicami brzucha, gdzie czasami pojawiają się ciemne pręgi.
W trakcie przelotów gęgawy tworzą klucze i odzywają się dźwiękiem podobnym do gęgania gęsi domowych. Można jednak powiedzieć, że to właściwie gęsi domowe naśladują gęganie dzikich gęgaw. W locie te ptaki prezentują szaroczarne skrzydła, które stanowią ich charakterystyczną cechę w porównaniu do innych gatunków gęsi. Na tle reszty upierzenia wyraźnie rzuca się w oczy kuper o śnieżnobiałym kolorze. Co więcej, dziób stanowi ważny element różnicujący dwa podgatunki gęgaw – zachodni, z pomarańczowym dziobem, oraz wschodni, z różowym dziobem.