Antykoncepcja awaryjna, popularnie zwana „tabletką po”, służy do zapobiegania niechcianym ciążom po stosunku seksualnym, w którym inne metody antykoncepcyjne nie były użyte lub okazały się bezskuteczne. Wielu ludzi ma pytania dotyczące bezpieczeństwa tego rodzaju antykoncepcji i ryzyka ciąży mimo jej stosowania. Poniżej przedstawiamy więcej informacji na ten temat.
Środki farmaceutyczne stosowane jako antykoncepcja awaryjna mogą różnić się typem, ale ich działanie jest podobne – spowalniają owulację, co utrudnia plemnikom dostęp do jajeczka. Warto przypomnieć, że plemniki są zdolne do przeżycia w układzie rozrodczym kobiety nawet do 48 godzin, podczas gdy żywotność komórki jajowej wynosi zaledwie 24 godziny.
„Pigułka po” działa także na endometrium – błonę śluzową macicy. Hormony znajdujące się w tabletkach powodują jej przerzedzenie, co utrudnia implantację zarodka.
Unia Europejska zezwoliła na sprzedaż tabletek zawierających octan ulipristalu (EllaOne) bez recepty. Każda z nich zawiera 30 mg tego hormonu i powinna być zażyta w ciągu 120 godzin od stosunku, aby zminimalizować ryzyko ciąży. Octan ulipristalu jest selektywnym modulatorem receptora progesteronowego, który działa przede wszystkim na endometrium, utrudniając implantację zarodka. Ten lek był dostępny w Polsce bez recepty do 2017 roku.
Od 2017 roku, wymagana jest recepta na „tabletkę po”. Mogła ją wystawić każda osoba posiadająca uprawnienia lekarskie, nie tylko ginekolog. Można było to zrobić nawet podczas konsultacji online. Wobec nadchodzących zmian prawnych, które mają nastąpić w I kwartale 2024 roku, „pigułka po” będzie dostępna bez recepty dla osób powyżej 15 roku życia. Osoby młodsze będą mogły korzystać z antykoncepcji awaryjnej tylko na receptę.